بدن انسان برای تولید انرژی، رشد مغز، حمل اکسیژن کافی و تولید بسیاری از سلول‌ها به آهن احتیاج دارد. گیاهان نیز مانند انسان‌ها برای رشدونمو، نیازمند آهن هستند. خاک حاوی مقدار زیادی آهن است؛ اما امکان دارد عواملی مانند زیاد بودن ph خاک و بی کرومات سدیم آن، سنگین بودن آبیاری، فشردگی خاک یا عوامل دیگری که موجب کاهش تهویه آن می‌شوند ،باعث کم شدن آهن خاک شوند. کود آهن یک راه‌حل موثر برای درمان این مشکل است.
بدون وجود آهن گیاهان نمی‌توانند رشد کنند و آن زیبایی و طراوتی که انتظار می‌رود، داشته باشند. اگر گیاه کمبود آهن داشته باشد، انسان نیز با مصرف آن دچار این نقصان خواهد شد؛ بنابراین، لازم است این موضوع را جدی بگیریم و در جهت تلاش برای رفع آن اقدام کنیم.
برای خرید و مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
کود آهن چیست؟
آهن یک عنصر غیر متحرک در گیاهان است و کودی را که حاوی آن باشد، کود آهن می‌گویند که برای حل مشکل کمبود آن در گیاهان و رفع نیاز آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کود نوعی ماده معدنی همانند اکسید آهن است که می‌تواند کیفیت محصولات کشاورزی را بهبود بخشد. بسیاری از باغ‌داران به طور دائمی و هر ساله کودهای آهن را جهت تقویت رشد گیاهان و درختان خود تهیه می‌کنند.
نقش آهن در گیاهان
آهن در فرآیند رشد گیاهان نقش زیادی ایفا کرده و در بسیاری از مراحل تکامل آن‌ها مؤثر است؛ بنابراین، نمی‌توان از ارزش و اهمیت آن و لزوم تهیه کود آهن در صورت کمبود، چشم پوشید. از جمله نقش‌هایی که آهن در گیاهان دارد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید کلروفیل: اگر در گیاه آهن کافی وجود نداشته باشد؛ سبزینه (کلروفیل) در برگ آن کاهش یافتـه و موجب زرد شـدن و رنگ‌پریدگی آن می‌شود.
- کمک به حرکت اکسیژن: آهن برای انتقال اکسیژن و سایر مواد غذایی لازم است.
- نقش در حفظ کلروپلاست: کلروپلاست به‌عنوان یکی از اندام‌های اصلی برای انجام عمل فتوسنتز، بدون وجود آهن، دچار اختلال در کار می‌شود.
- مشارکت در سنتز پروتئین‌ها: آهن از اجزای پروتئین فردوکسین است و در رشد نوک ریشه گیاه و سنتزپروتئین نقش دارد.
- کمک به تثبیت نیتروژن: نیتروژن یکی از مواردی است که برای رشد گیاه بسیار مهم است و آهن به تثبیت آن کمک می‌کند.
- نقش در عملکرد آنزیم‌هایی مانند سیتوکروم: آهن موجب فعال‌سازی آنزیم‌هایی مانند سیتوکروم‌ها می‌شود که در متابولیسم گیاه نقش تعیین‌کننده دارند.
علائم کمبود آهن در گیاهان
برای کمک به زنده ماندن گیاهان و درختان لازم است ابتدا به شناسایی علائم کمبود آهن در آن‌ها دقت کنیم و سپس برای جبران، از کود آهن استفاده کنیم. آسان‌ترین راه برای اینکه بدانیم گیاه آهن کافی دارد یا خیر، دقت در ظاهر و شرایط فیزیکی آن است. برای نمونه میتوان به چند مورد زیر توجه کرد:
- ظاهر برگ‌ها: اگر برگهای گیاهان زرد و دچار ریزش شـده باشند، می‌تواند نشانه‌ای بر کمبود آهن باشد.
- رشد کم: وقتی گیاه به کندی رشد می‌کند، میتوان علت آن را فقر آهن دانست.
- کمیت و کیفیت میوه‌ها: اگر درختان شما خیلی کم میوه می‌دهند یا ثمره‌ای جز میوه‌های گندیده و نارس ندارند، این را به‌عنوان یک هشدار کمبود آهن ببینید.
انواع کود آهن
کود آهن در انواع مختلف و برای مصارف متعدد یافت می‌شود که می‌تواند زندگی را بار دیگر در گیاهان و درختان تازه کند. از انواع مختلف این کودها میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
1- کود تک عنصری آهن
این کود، که از زئولیت به عنوان مؤلف اصلی خود استفاده می‌کند، به طور خالص از عنصر آهن تشکیل شـده و بهترین گزینه برای رفع کمبود آهن خاک است و ویژگی‌های منحصر به فرد خود، به بهبود ساختار خاک کمک کـرده و توانایی ذخیره آب را افزایش می‌دهد.
2- کود نیترات آهن
این کود٬ تشکیل‌یافته از آهن و نیتروژن است و می‌تواند در رشد و تکامل گیاه بسیار مفید و موثر باشد.
3- کود کلات آهن
کود کلات عنصر آهن را توسط مواد کلات‌کننده پوشش می‌دهد و باعث افزایش قدرت گیاه در جذب آهن می‌شود.
کود های سولفات آهن
یک نوع کود است که علاوهبر آهـن، حاوی گوگرد نیز بوده و موجب مقاومت گیاه در برابر آفت‌ها و بیماری‌ها می‌شود.
خواص کود آهن
کود آهن به دلیل خواصی که دارد، موجب ارتقای رشد گیاهان می‌شود. این کـودها باعث افزایش باردهی، بهبود عملکرد فتوسنتز شـده و گیاه را در برابر بیماری‌های مختلف مصون نگه می‌دارند.
زمان مصرف کود آهن
از کودهای آهن میتوان در همه مراحل رشد گیاهان بهره برد. می‌توانید به محض دیدن گیاهانی که نشانه‌های کمبود آهن دارند، از کودها برای رفع این مشکل استفاده کنید. زمان مصرف کودها ممکن است بستـه به موقع نیاز، در دوران جوانه‌زنی یا هنگام میوه‌دهی باشد؛ اما فصل‌های بهار و تابستان و قبل از گل‌دهی درخت‌ها، بهترین زمان برای مصرف کود آهن هستند.
نتیجه‌گیری
بیشتر خاک‌های ایران از نوع آهکی و قلیایی هستند؛ یعنی دارای کمترین میزان آهن بوده و برای رشد گیاهان مشکل‌آفرین هستند. پیداکردن راهی برای نجات گیاهانی که به علت کمبود آهن در معرض نابودی هستند، باید در اولویت کار دوست‌داران محیط زیست باشد. طبیعت برای ما فواید زیادی دارد و علاوه بر اینکه گیاهان و درختان نقش بسیار مهمی بر روحیه و روان انسان دارند، استفاده از آن‌ها بر سلامتی نیز تاثیر به‌سزایی دارد. کود آهن یک راه‌حل عالی برای رفع این مشکل است که با تامین آهـن مورد نیاز خاک می‌تواند باعث تسریع روند رشد گیاهان شـده و در نتیجه موجبات سلامتی انسان را فراهم کند.
seipasa :منبع
هیدروشیمی
سوالات متداول
- آیا کود آهن برای همه گیاهان مناسب است؟
خیر، این کود نباید بیش از اندازه استفاده شود و برای گیاهانی که نیاز خیلی کمی به آهـن دارند، گیاهانی که میتوانند با شرایط اسیدی سازگار باشند، گیاهان بوتهای، گیاهان رونده و خزنده نیز مضر است. اگر در شرایط مناسب مصرف نشود، ممکن است موجب مسمومیت گیاه و مسدود شدن ریشه شود. - آیا برای گلهای آپارتمانی کاربرد دارد؟
بله، میتوان برای سبزرنگتر شدن و جذابتر کردن گلهایی استفاده کرد که برگهای سبز غنی دارند. گلهای پوتوس و فیکوس از نمونههای این گلهای خانگی هستند؛ گیاهان تزئینی که برگهای رنگی دارند نیز، میتوانند به کمک این کودها زیباتر شوند؛ مانند گل بنفشه آفریقایی که از دسته گلهای زینتی با برگهای زیبا است. - آیا میتوان بدون استفاده از این کود مشکل کمبود آهن را حل کرد؟
بله، در برخی موارد می‌تـوان با کنترل و تنظیم سطح PH خاک و مدیریت صحیح آن، بهبود ترکیب آلی و زهکشی مناسب، برای رفع کمبود آهن اقدام کرد. گیاهانی نیز به علت نیاز زیادی که به آهن دارند، برای رسیـدن به سلامت کامل، باید فقط توسط کـود های آهن غنی شوند.
